Sâm Bố Chính - giống sâm quý của tỉnh Quảng Bình

Sâm Bố Chính có tên khoa học là Abelmoschus sagittifolium, được phát hiện đầu tiên ở Châu Bố Chính (nay là huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) cách đây khoảng 300 năm trước. Giống sâm quý này có tên gọi theo địa danh là Sâm Bố Chính. Đây là một trong những sản vật của người dân vùng châu Bố Chính ngày xưa cung tiến vua nên còn được gọi là Sâm Tiến Vua.
Vườn Sâm bố chính

Sâm Bố Chính là một loại thực vật có hoa thuộc họ cẩm quỳ. Theo các tài liệu, đây là một loại thảo dược quý, được ghi vào dược điển Việt Nam năm 2002 và nhiều tài liệu Đông y khác của nước ta.

- Thành phần dược tính của Sâm Bố Chính

Trong sâm chứa nhiều hoạt chất quan trọng, tốt cho sức khỏe như Saponi, dược tính được đánh giá rất cao và là loại sâm có hàm lượng chất nhầy, tinh bột lên đến 40%.

Một báo cáo vào năm 2001 của PGS TS Trần Công Luận cùng các cộng sự đã ghi nhận thêm rất nhiều thành phần hóa học nổi bật có trong rễ cây Sâm Bố Chính gồm: Phytosterol, Coumarin, Axit béo, Axit hữu cơ, đường khử, hợp chất uronic, 3,96% lipid (chủ yếu là acid myristic, acid palmitic, acid stearic, acid oleic và acid linoleic), 15,14% tinh bột, 1,26% protid, 0,23g % protein toàn phần, 18,92% chất nhầy (bao gồm D-glucose, L-rhamnose), 11 loại acid amin, các khoáng chất khác nhau như canxi, magiê, natri, sắt, mangan, đồng, phốt pho, nhôm, zirconium ...

Thời gian gần đây, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng Sâm Bố Chính có chứa các chất như acyl hibiscus B, (R) -de-O-methyllasiodiplodin hay hibiscus B. Các hợp chất acylhibiscus B trong loại sâm này cũng cho thấy độc tính tế bào, có khả năng chống lại sự phát triển của các tế bào ung thư.

- Tác dụng của sâm Bố Chính Quảng Bình

Cây sâm Bố Chính với rất nhiều dưỡng chất, có chất lượng tương đương với các loại sâm Hàn Quốc. Đây là một vị thuốc quý hiếm và giá trị cao thuộc vào hàng cực phẩm tiến vua chính vì thế công dụng của nó có thể ngăn ngừa và chữa rất nhiều bệnh. Hỗ trợ điều trị các loại bệnh liên quan đến hô hấp ở trẻ em, điều hòa kinh nguyệt, hỗ trợ cho bệnh hen suyễn, bồi bổ cơ thể, chữa suy nhược thần kinh,… còn là một vị thuốc trong nhiều bài thuốc đông y.

Sâm Bố Chính - giống sâm quý của tỉnh Quảng Bình
Củ Sâm Bố Chính vừa được thu hoạch

Sâm Bố Chính mang tính hàn vị hơi đắng, ngọt hậu rất thích hợp với những người bị nóng trong, táo bón, thanh lọc cơ thể, giúp cải thiện biếng ăn ở trẻ em gầy gò châm lớn. Với lượng dùng vừa phải 10 - 20g mỗi ngày, dạng rượu ngâm hoặc bột hay thuốc chưng sắc giúp hạ sốt và chữa ho lâu ngày, viêm phế quản, đau lưng, đau mình, hoa mắt, chóng mặt, chữa các bệnh như cảm cúm, rối loạn tiêu hóa, tinh thần bất an, cải thiện sức khỏe, tăng sức dẻo dai.

Sâm Bố Chính được dùng làm ra những sản phẩm bổ dưỡng cho sức khỏe như: sâm tươi, sâm khô, kẹo sâm, trà sâm Bố Chính… là những món ăn đặc sản góp phần không nhỏ vào ngành du lịch Quảng Bình.

Bên cạnh đó sâm Bố Chính Quảng Bình còn được dùng như một thực phẩm kết hợp vào món ăn hàng ngày như: Gà hầm sâm, cháo sâm, chè sâm Bố Chính, sườn non hầm sâm Bố Chính,... Những món ăn này rất hiệu quả cho việc bồi bổ sức khỏe cho người lớn tuổi và hồi phục sức khoẻ sau khi ốm dậy.

Đặc biệt hơn khi ngâm sâm Bố Chính với rượu Võ Xá Quảng Bình , là sự kết hợp 2 loại đặc sản của vùng đất Quảng Bình mang lại cho bạn một vị thuốc đặc biệt, ngăn chặn các bệnh về xương khớp, tráng dương, bổ thận, nâng cao sức khoẻ cho người cao tuổi. Do đó đây chính là những món quà đặc sản ý nghĩa khi ai ghé thăm du lịch Quảng Bình cũng muốn mang về tặng bố mẹ và người thân.

Sâm Bố Chính vừa được thu hoạch của Ông Tường tại huyện Lệ Thủy - Quảng Bình

Sâm Bố Chính Quảng Bình tuy có tính nhẹ nhưng vẫn có khả năng gây kích ứng với người không hợp cơ địa, nếu gặp phải các triệu chứng như sau bạn nên ngưng sử dụng hoặc đến kiểm tra y tế: nổi mề đay, ngứa ngáy, da ửng đỏ,cảm thấy khó thở, giảm huyết áp

Sâm Bố Chính Quảng Bình từ lâu đã trở thành đặc sản quý hiếm của vùng đất này, là vật phẩm được mọi người khi đến đây đều muốn tìm mua về để làm quà tặng cho người thân và bạn bè.

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại sâm Bố Chính đến từ các vùng khác nhau ở Việt Nam. Tuy nhiên theo nhiều nghiên cứu, sâm Bố Chính Quảng Bình là loại sâm có chất lượng cao nhất, do sâm được lớn lên tại vùng đất có khí hậu khắc nghiệt bậc nhất và vùng đất ở đây như được thiên nhiên bồi đắp nên chất lượng sâm tốt hơn hẳn

Nguồn:  Thọ Ngọc - Nhung Nguyễn t/h Tạp Chí Sức Khỏe Việt